آرام آرام نسیم خوش آغاز ماه پرفیض الهی (رجب المرجب) فرا می رسد این الرجبیون...
گو اینکه با گوش دل نوای خوش دعای سحرماه خدا و طنین ربنای هنگامه افطار از هم اکنون گوش دل و جان مؤمنان را می نوازد، آری ماه رجب با تمام شکوهش آمد، و «لیله الرغائب» شبی به بزرگی تمامی آسمانها، شبی که خداوند به ملایک فخر می کند و مناجات بندگان خوبش را به رخ فرشتگان می کشد...!
با ادامه مطلب همراه باشید
بزرگان و اهل معنا و اهل سلوک، ماه رجب را مقدمه‌ى ماه رمضان دانسته‌اند. ماه رجب ماه شعبان، یک آمادگی است براى اینکه انسان در ماه مبارک رمضان - که ماه ضیافت الهى است - بتواند با آمادگى وارد شود.
آمادگى به چیست؟
در درجه‌ى اول، آمادگى به توجه و حضور قلب است؛ خود را در محضر علم الهى دانستن، در محضر خدا دانستن - «سبحان من احصى کلّ شى‌ء علمه»(الکافی، ثقة الاسلام کلینی، ج ۳، ص ۴۶۷؛ کلیات مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص 46) - همه‌ى حالات خود را، حرکات خود را، نیّات خود را، خطورات قلبى خود را در معرض و محضر علم الهى دانستن؛ در درجه‌ى اول، این مهم است؛ و اگر این حاصل شد، آن وقت توجه ما به کارهایمان، به حرف هایمان، به رفت و آمدهایمان، به سکوتمان، به گفتنمان، بیشتر خواهد شد؛ توجه می کنیم که چه می گوئیم، کجا می رویم، چه اقدامى می کنیم، علیه چه کسى حرف می زنیم، به نفع چه کسى حرف می زنیم.
وقتى انسان خود را در محضر الهی دانست، بیشتر متوجه کارها و حرکات و رفتار خود می شود. عمده‌ى اشکالات ما به خاطر غفلتى است که از رفتار و اعمالِ خودمان می کنیم. وقتى انسان از حال غفلت خارج شود، توجه کند که دارد دیده می شود، محاسبه می شود «إِنّا کُنّا نَستَنسِخُ ما کُنتُم تَعمَلونَ»(جاثیه، 29) - همه‌ى حرکات او، کارهاى او در محضر پروردگار است، طبعاً مراعات می کند.
با این حالت، با یک طهارتى، با یک نزاهت و پاکیزگى‌اى، انسان وارد ماه رمضان شود - «شستشوئى کن و آنگه به خرابات خرام»؛ شستشو کرده وارد ماه رمضان شود - آن وقت در محضر ضیافت الهى حداکثر بهره را خواهد برد.
ماه رجب را با این چشم نگاه کنید. در واقع خود را در محضر خدا دیدن در واقع همان یاد خدا بودن در هر حال است. یاد خدا باعث می‌شود انسان همیشه در حال ذکر الهی باشد و آن وقت این انسانی که تمام زندگی‌اش حول خدا ترسی، خدا ناظری، ایمان الهی، تقوای الهی، آخرت بینی الهی، خود را در محضر خدا دیدن الهی و ذکر الهی است، زندگی او رنگ خدا می گیرد.
تمام اندیشه‌اش، رفتارش زیر کلمة الله قرار دارد. بندگی خدا چون این چنین است، خدا را در کنار خود می بیند. "أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ".(28، رعد)
دیگر هیچ نگرانی ندارد ولو زیر تیغ دشمنان در کربلا باشد، می‌گوید الهی رضا برضائک. این چنین می‌شود. لباس تقوا همان محضر خدا بودن است یادمان باشد که همه ی این حرف ها را می توان در یک کلمه خلاصه کرد و آن همان تقوا است.
لباس تقوا برای ما با ارزش تر و ارزنده تر از هر چیز دیگری است. تقوا در یک کلام، خود را در محضر خدا و اهل بیت (علیهم السلام) دیدن است.
ملائکه در جایی که تشویش و اضطراب است نمی‌آیند، ملائکه در جای سکون و آرامش می آیند، ملائکه در جایی که دائماً محلّ جَوَلان فکر و تخیّلات و خیالات (است نمی آیند)...؛ این آن را گفت، آن را گفت، این به من این حرف را زد، چرا آن نسبت به من این فکر را کرد؟ من این جوابش را بدهم، با این اینجور صحبت کنم اینها به درد ماه رجب نمی خورد
تأثیرات ماه رجب را دست کم نگیریم
ماه رمضان برای عامّه مردم انفَع است و نَفع بیشتری دارد ولی ماه رجب برای خصوص سالکان الی الله این نفعش از ماه رمضان بیشتر است و تأثیراتی که در ماه رجب بر نفس وارد می شود آن تأثیرات، تأثیرات عمیق تریست، تأثیرات زیر بنایی تریست از آن چه که در سایر ایّام الله که شعبان و رمضان و یا فرض بکنید که در آن ذی‌القعده به خصوص دهه اوّل ذی‌الحجّه که بسیار آن جَلوات و جَذبات خاصّی دارد در آن عُشر اوّل ذالحجّه، این ماه رجب از همه آنها مهمتر است.
ماه رجب ماه الهی است، در ماه خدا، غیر خدا را نباید انسان داخل کند، مراقبه‌اش را در این ماه باید بیشتر کند، کلامش را در این ماه باید منضَبط تر قرار بدهد، هر حرفی را نزند، هر مطلبی را نگوید، حتّی مسائل عادی، حرف های عادی، اینها در این ماه مضرّند.
هر چه در این ماه حالت سکوت و حالت سکون و آرامش بیشتر باشد، واردات بیشتر خواهد بود.
ملائکه در جایی که تشویش و اضطراب است نمی‌آیند، ملائکه در جای سکون و آرامش می آیند، ملائکه در جایی که دائماً محلّ جَوَلان فکر و تخیّلات و خیالات (است نمی آیند)...؛ این آن را گفت، آن را گفت، این به من این حرف را زد، چرا آن نسبت به من این فکر را کرد؟ من این جوابش را بدهم، با این اینجور صحبت کنم اینها به درد ماه رجب نمی خورد.
اگر شخصی با این تصوّرات و تخیّلات داخل در ماه رجب بشود نصیبی نخواهد داشت.
شرط اوّلی را که بزرگان می فرمایند: این است که انسان قلب خود را از هر چه که تا به حال با او بوده پاک کند و بدون این فایده ندارد، هیچ فایده‌ای ندارد. هر چه ذکر بگوید فایده ندارد، هر چه توجّه کند فایده ندارد، چرا؟ چون این توجّه و ذکر توجّه صوریست، توجّه عُمقی نیست، عُمق خراب است، عُمق در او تشویش است، عُمق در او هوا و هوس است، عُمق در او تکثّرات است، عُمق در او توغّل در کثرات است، فایده ندارد، فقط از یک صورت ظهور پیدا می کند و به همان صورت هم ختم می شود.
بنابراین اوّلین کاری که سالک باید انجام بدهد این است که تصوّر کند در ماه رجب متولّد شده. بچّه‌ای که تازه از مادر متولّد می شود دشمن دارد؟ هنوز کاری نکرده توی این دنیا، دشمن ندارد. آیا بچّه‌ای که از مادر متولّد می شود کسی راجع به او حرف زده؟ کسی غیبتش را کرده؟ کسی فرض کنید که...؟ نه، تازه هنوز متولّد شده و نه دوستی پیدا کرده، نه دشمنی پیدا کرده، نه کسی را زده، نه به کسی بی احترامی کرده، نه شخصی نسبت به او بی احترامی کرده، هیچی هیچ گونه ارتباطی نداشته. دیگر نه کینه‌ای در بچّه است، نه بُغضی در بچّه هست، نه حَسدی در بچّه، نه حسابی هیچ چیزی نیست.
در این ماه باید این گونه بود و می توان نسخه ی اصلی را در همین دید که بدانیم در محضر خداوند هستیم.
بر پایه برخی روایات ماه رجب ماه امیرالمومنین(ع) است، همان گونه که شعبان ماه حضرت رسول(ص) و رمضان ماه خداست. نخستین شب آن از شبهای چهارگانه ای است که درباره احیا و شب زنده داری آنها سفارش فراوان شده است.
شبی که دستها به آسمان نزدیکتر است
«لیله الرغائب» یا شب آرزوها نخستین شب جمعه ماه رجب است که برای آن اعمال و فضایل بسیاری نقل کرده اند که از آن جمله می توان به روزه پنجشنبه و استغفار زیاد اشاره کرد.
از پیامبر روایت شده که فرمود: از نخستین شب جمعه رجب غافل نمانید. این شب را فرشتگان «لیله الرغائب» نامیده اند. در این شب آنگاه که یک سوم شب بگذرد، فرشتگان همه در اطراف کعبه گرد آیند، خداوند بدانها می فرماید: فرشتگانم هرچه از من می خواهید بخواهید! می گویند: خدایا خواسته ما این است که بر روزه داران رجب ببخشایی! خداوند می فرماید: بخشودم.
«رغائب» جمع «رغیبه» و به معنای چیزی که مورد رغبت و میل است. این لغت همچنین معنای عطا و بخشش فراوان را نیز داراست. «لیله الرغائب» شبی است که عطاء و بخشش پروردگار بسیار است و بندگان با روی آوردن به بارگاه احدیت و خشوع، شایسته دریافت عطا و کرم بی حساب می شوند.
از برای آن عملی از حضرت رسول(صلی الله علیه وآله)وارد شده با فضیلت بسیار که سیّد در اقبال و علاّمه در اجازه بنی زهره نقل کرده اند از جمله فضیلت او آنکه گناهان بسیار بسبب او آمرزیده شود و آنکه هر که این نماز را بگذارد چون شب اوّل قبر او شود حقّ تعالی بفرستد ثواب این نماز را بسوی او به نیکوتر صورتی با روی گشاده و درخشان و زبان فصیح پس با وی گوید ای حبیب من بشارت باد تو را که نجات یافتی از هر شدّت و سختی گوید تو کیستی بخدا سوگند که من روئی بهتر از روی تو ندیدم و کلامی شیرینتر از کلام تو نشنیده ام و بوئی بهتر از بوی تو نبوئیدم گوید من ثواب آن نمازم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال بجا آوردی آمدم امشب بنزد تو تا حقّ تو را ادا کنم و مونس تنهائی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من سایه بر سر تو خواهم افکند در عرصه قیامت پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد هرگز.
و کیفیت آن چنان است که روز پنجشنبه اوّل آن ماه را روزه میداری چون شب جمعه داخل شود ما بین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز می گذاری هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت از آن یک مرتبه حمد و سه مرتبه اِنّا اَنْزَلْناهُ و دوازده مرتبه قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ می خوانی و چون فارغ شدی از نماز هفتاد مرتبه می گوئی: اَللَّـهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد النَّبِیِّ الاُْمِّیِّ وَعَلی آلِهِ پس به سجده می روی و هفتاد مرتبه می گوئی: سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ پس سر ازسجده برمیداری وهفتاد مرتبه می گوئی: رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَتَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ اِنَّکَ اَنْتَ الْعَلِیُّ الأَعْظَمُ پس باز به سجده می روی و هفتاد مرتبه می گوئی: سُبُّوحٌ قُدّوُسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَالرُّوحِ پس حاجت خود را می طلبی که انشاءالله برآورده خواهد شد.
بخشی از توصیه های آیةالله قاضی برای ماه های رجب، شعبان و رمضان
هان ای برادران عزیز و گرامیم – که خدای شما را در طاعت خود موفّق بدارد – آگاه باشید! متوجه و هشیار باشید که ما در قرقگاه داخل شده‌ایم و همانگونه که در زمین‌های حرم باید از محرّمات اجتناب نمود و ارتکاب یک سلسله اعمالی که در حرم جرم نیست در آنجا جرم محسوب می‌شود، در این ماه‌ها هم که قرقگاه زمانی محسوب می‌شود چنین است و باید با هشیاری و مواظبت در آن وارد شد، و به همان نحو که در قرقگاه مکانی که حرم است، انسان به کعبه نزدیک می‌شود، در این ماه‌ها هم که قرقگاه زمانی است، انسان به مقام قرب خداوند می‌رسد. پس چقدر نعمت‌های پروردگار بر ما بزرگ و تمام است؟! و او هرگونه نعمتی را بر ما تمام نموده است؟
پس حال که چنین است، قبل از هر چیز آنچه که بر ما واجب و لازم است، توبه ایست که دارای شرایط لازمه و نمازهای معلومه است. مقصود همان دستور توبه ایست که رسول خدا (ص) در ماه ذوالقعدة الحرام داده اند و در کتب ادعیه مثل «مفاتیح الجنان» آمده و چهار رکعت نماز دارد، و پس از توبه، واجب ترین چیز بر ما پرهیز از گناهان صغیره و کبیره است تا جائیکه توان و قدرت و استطاعت داریم!.»
«پس (ای برادران عزیر) دستور توبه را در شب جمعۀ اول ماه (رجب) یا روز جمعه؛ و یا روز یکشنبۀ آن، انجام داده نماز توبه را بخوانید؛ سپس آنها را در روز یکشنبۀ دوّم همان ماه تکرار و اعاده نمائید.
سپس ملتزم شوید به مراقبه، چه مراقبۀ صغری (باز داشتن نفس از آنچه که خداوند بدان راضی نیست) و چه مراقبۀ کبری (نگاه داشتن دل از آنچه محبوب نمی‌پسندد). و نیز خود را وادار به محاسبه (حساب کشیدن از نفس) و معاتبه (سرزنش نمودن در صورت لغزش) و معاقبه (تنبیه نمودن نفس در صورت ارتکاب خلاف) به آن چیزی که شایسته و سزاوار است نمائید.
پس براستی هر کسی که در صدد متذکر شدن به ذکر حقّ و در مقام خشیت از ذات اقدس حضرت حقّ متعال بوده باشد می تواند از راه مراقبه و محاسبه و معاتبه و معاقبه متذکر گردد!.»
«پس از این مرحله، با دلهای خود بخداوند رو آورده، بیماری‌های گناهانتان را معالجه و مداوا نمائید و بوسیلۀ استغفار، بزرگی و سنگینی عیوب خود را کاهش دهید. و بپرهیزید از اینکه حریم الهی را بشکنید و پرده های حجاب را بالا زده حرمت حرم را هتک نمائید!
زیرا براستی چنین شخصی در نظام تکوین بی آبرو و مهتوک است گرچه خداوند کریم از روی کرمش، بحسب ظاهر آبروی او را حفظ نماید؛ و همین جزای اوست و نیازی به مجازات پروردگار ندارد!.
...
ما را با دنیا چه کار؟! براستی دنیا ما را فریب داده، به پستی و ذلّت کشانید! ما را از مقام عزت و رفعت پائین آورد! و دنیا پست تر از آنست که برای ما هدف قرار گیرد! پس آن را برای اهل دنیا واگذارید! پس به به! خوشا بحال آن مردانی که بدنهای آنان در این عالم خاکی است ولی قلوبشان در عالم لاهوت، یعنی در عالم احدیت و واحدیّت و عزّ پروردگار در پرواز می‌باشد! و این افراد، اگر چه از نظر تعداد بسیار کم هستند ولیکن از نظر قوّت و مدد و از جهت واقعیت و اصالت و حقیقت دارای اکثریت می‌باشند. من می‌گویم آنچه را که شما می شنوید و از ذات اقدس حضرت حق طلب مغفرت می نمایم.
«با بهره گیری از سایت روشنا»
